بررسی اثرات قیمت گذاری تراکم و توسعه حمل و نقل همگانی، بر رفتار انتخاب وسیله استفاده کنندگان شبکه

به عنوان یکی از راهکارهای عملی برای کاهش هزینه های شلوغی ترافیک در شهرها و استفاده ی کارآتر از زیرساخت های حمل ونقل، سیاست های مدیریت تقاضای حمل ونقل مورد توجه قرار گرفته اند. یکی از سیاست های پیشنهادی در این زمینه، قیمت گذاری تراکم است. در این پژوهش، سیاست قیمت گذاری تراکم با طرح ناحیه-مبنا و با عوارض متغیر نسبت به وقت روز، به عنوان سیاست مدیریتی دفعی مورد بررسی قرار گرفت. به عنوان سیاست های تشویقی نیز بهبود ناوگان اتوبوس رانی از طریق اعمال دو سیاست کاهش زمان سفر با اتوبوس و کاهش فاصله ی ایستگاه اتوبوس تا محل کار، پیشنهاد شدند. جامعه ی مورد مطالعه، شاغلان درون محدوده ی زوج یا فرد شهر تهران هستند که امکان سفر با خودروی شخصی به محل کار در ساعات صبح برای آن ها فراهم است. در این پژوهش اثرات اصلی و همین طور اثرات اندرکنشی دوطرفه ی سیاست های مورد نظر، بر تغییر وسیله از خودروی شخصی به سایر گزینه ها، به ویژه اتوبوس بررسی شده است. ضمناً تأثیر متغیر بودن قیمت عوارض نسبت به وقت روز بر زمان عزیمت سفر پاسخ دهندگان و همین طور تأثیر سیاست های تشویقی بر مقبولیت عمومی طرح قیمت گذاری تراکم نیز مطالعه شده است. سیاست های مورد نظر در قالب پرسش نامه ای حاوی سوالات رجحان بیان شده به یک نمونه آماری شامل 231 پاسخگو ارائه شده است. نتایج پرداخت مدل انتخاب وسیله از نوع لوجیت چندگانه نشان می دهد به ازای مقادیر در نظر گرفته شده برای سیاست ها، در مجموع سیاست قیمت گذاری تراکم در بین ساعات 6:30 تا 9، بیشترین تأثیر را بر کاهش احتمال انتخاب خودروی شخصی در بین ساعات 6:30 تا 9 دارد (تا 49%). همچنین سیاست کاهش زمان سفر اتوبوس در صورتی که به صورت تک سیاست اعمال شود بیشترین تأثیر را در افزایش احتمال انتخاب اتوبوس دارد (تا 31%). علاوه بر این، سیاست قیمت گذاری تراکم در بین ساعات 6:30 الی 9 اگر بصورت همزمان با سیاست کاهش فاصله ایستگاه اتوبوس تا محل کار اعمال شود، بیشترین تأثیر را بر کاهش احتمال انتخاب خودروی شخصی در این ساعات دارد (تا 64%). نتایج مدل مقبولیت عمومی نیز نشان می دهد در مقایسه ی دو سیاست پیشنهاد شده برای بهبود ناوگان اتوبوس رانی، تأثیر سیاست کاهش زمان سفر اتوبوس بر افزایش مقبولیت عمومی (تا 16%)، بسیار بیشتر از سیاست کاهش فاصله ایستگاه تا محل کار (تا 5%) است.